Πανεπιστημιακό Άσυλο: Κατάργηση; Μέρος Δεύτερο

Το κείμενο χωρίζεται σε δύο μέρη, το πρώτο μέρος αφορά κυρίως την καταστολή, ενώ το δεύτερο μέρος επικεντρώνεται στο άσυλο, για να γίνει κάπως πιο ευανάγνωστο.


Πανεπιστημιακό Άσυλο: Κατάργηση;
(Μέρος Δεύτερο: Άσυλο)

Αυτή την αστυνομία λοιπόν (βλ. πρώτο μέρος), υπάρχει η άποψη που επιμένει να της δώσει το δικαίωμα να μπαίνει μέσα στο πανεπιστημιακό άσυλο. Από μόνο του, αυτό αποτελεί ένα θεμελιώδες ζήτημα - με βάση τα παραπάνω, και όχι μόνο. Οι προβληματισμοί διαδέχονται ο ένας τον άλλο: Εγκληματικές πράξεις, ανάλογες αυτών που υποτίθεται θα παταχθούν με την κατάργηση του ασύλου, συμβαίνουν παντού: Επεισόδια, μολότωφ, καταστροφές, γίνονται συχνά εκτός ασύλου. Ωστόσο κανείς δε μπορεί να πει ότι έχουν αντιμετωπιστεί τέτοια φαινόμενα, παρότι κανένα άσυλο δε στέκεται εμπόδιο. Ποια η διαφορά που κάνει η ύπαρξη του ασύλου στην εγκληματικότητα της πόλης, στο χουλιγκανισμό; Εφόσον αυτά δεν αντιμετωπίζονται, γιατί στην προκειμένη είναι μόνο το άσυλο το πρόβλημα και όχι κάτι άλλο, βαθύτερο;

Κατ' αρχάς το θέμα μπαίνει σε λάθος βάση, καθώς όλοι εστιάζουν στην καταστολή των φαινομένων, και όχι στην εξάλειψη των αιτιών. Διότι η σωστή αντιμετώπιση είναι να βρεις γιατί συμβαίνει κάτι, και να προσπαθήσεις να το χτυπήσεις στη ρίζα του. Και όχι να καταπολεμάς τα συμπτώματα, ολοένα και πιο σκληρά. Αυτό όμως αποτελεί θέμα άλλης συζήτησης.

Άλλο επιχείρημα, σαθρό όμως, είναι ότι το άσυλο αποτελεί εστία εγκληματικότητας. Ωστόσο πολλές μελέτες επιβεβαιώνουν ότι η εγκληματικότητα εντός ασύλου είναι ανάλογη με την εγκληματικότητα εκτός ασύλου. Άρα και πάλι οι αιτίες -και οι λύσεις- βρίσκονται σε διαφορετική κατεύθυνση.

Τι είναι το πανεπιστήμιο όμως, και γιατί αυτό χρήζει προστασίας του ασύλου;

Κάπου εδώ αφήνουμε τη θεωρία του ασύλου της ελεύθερης διακίνησης ιδεών, και μπαίνουμε στην πράξη: Η κοινωνία στην οποία ζούμε, για τη συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών, ανεξαρτήτως φρονιμάτων, είναι προβληματική. Όμως, αυτοί που αντιδρούν και πρωτοστατούν σε τέτοιου είδους κινητοποιήσεις, είναι κατά κανόνα οι φοιτητές. Για πολλούς λόγους, είναι ο πλεόν πολιτικοποιημένος χώρος, όπου αναπτύσσονται οι περισσότερες δράσεις και διαδικασίες. Όλες σωστές; Κανείς δεν ισχυρίστηκε κάτι τέτοιο. Είναι όμως, αναμφισβήτητα, ο πιο ζωντανός χώρος.

Καλώς ή κακώς, καμία εξουσία δε θέλει να αμφισβητείται. Χρειάζεται συζήτηση αυτό; Ίσως ναι. Όχι όμως στα πλαίσια αυτού του θέματος. Ο πυρήνας της αμφισβήτησης, ανεξαρτήτως δικαίου ή αδίκου, βρίσκεται στα πανεπιστήμια. Ως εκ τούτου, είναι λογικό η εξουσία να θέλει να έχει μεγαλύτερη ισχύ μέσα σε αυτά, κάτι στο οποίο στέκεται εμπόδιο το άσυλο, καθώς η κατασταλτική δύναμη της εξουσίας δε μπορεί να δράσει, εκτός ελαχίστων περιπτώσεων. Κάποιες εκ των οποίων θα σχολιάσω λίγο αργότερα.

Όμως, η εξουσία που έχει λαϊκή στήριξη, όπως αρέσκεται να λέει, και προκύπτει από τις δημοκρατικές εκλογές, δεν έχει ανάγκη ούτε τη βία, ούτε την αστυνομία. Έχει το λαό (που την ψήφισε) με το μέρος της, καθώς επίσης και το δίκαιο, αν τα επιχειρήματα της στέκουν. Σπανίως όμως βλέπουμε τις φωνές των φοιτητών να προβάλλονται. Αυτό από μόνο του αποτελεί στοιχείο, όταν τα πάντα (διαμαρτυρίες, αντιδράσεις) συνδέονται με "επεισόδια" και περνάνε σε δεύτερη μοίρα. Όταν τηλεοπτικά πάνελ κατακλύζονται από δημοσιογράφους και πολιτικούς, εμποδίζοντας σε μεγάλο βαθμό την έκφραση της διαφορετικής άποψης, ακόμα και τις λίγες φορές που κάποιος που τις φέρει είναι παρών. Δημιουργούν όλα αυτά υποψίες, για την προβολή των απόψεων "εντός ασύλου" και την κρίση τους από το κοινό.

Το επιχείρημα υπέρ της κατάργησης του ασύλου, ξεκινάει και τελειώνει σε ένα στοιχείο: Τους "κουκουλοφόρους" που οχυρώνονται εκεί, και πετάνε μολότωφ έξω. Κι αυτό όμως, αν και βασίζεται στην πραγματικότητα, έχει στοιχεία που το κλονίζουν: Όλοι οι νόμοι, και ο τρέχων (σηκώνει πολύ συζήτηση) αλλά και ο πολυετούς εφαρμογής προηγούμενος, αναφέρουν ρητά ότι σε περίπτωση κακουργηματικών πράξεων, μπορεί να γίνει άρση του ασύλου με άδεια εισαγγελέα (και όχι των πρυτανικών αρχών). Ωστόσο δεν έχει συμβεί κάτι τέτοιο, σε μεγάλες νύχτες όπου οι μέσα πετάνε μολότωφ στους έξω και οι έξω δακρυγόνα στους μέσα. Κάποιος θα έλεγε ότι η αστυνομία φοβόταν να κάνει χρήση του νόμου, και γι' αυτό αν και είχε το δικαίωμα, δεν επενέβαινε. Αυτό το επιχείρημα, αν και πάσχει από μόνο του (κανείς δεν πρέπει να φοβάται όταν νιώθει ότι έχει το δίκιο με το μέρος του, ειδικά αν έχει και την ισχύ, όπως εδώ), καταρρίπτεται από τελευταία γεγονότα - οι "ελάχιστες περιπτώσεις" που ανέφερα πριν από δύο παραγράφους.

Περιπτώσεις κατά τις οποίες η αστυνομία δε δίστασε να μπει στο άσυλο (του πολυτεχνείου του ΑΠΘ εν προκειμένω), όταν όμως σε αυτό βρισκόταν μεγάλο πλήθος διαδηλωτών, που δε συμμετείχαν σε επεισόδια (ούτε κουκούλες είχαν, ούτε τίποτα). Αφορμές δώθηκαν, όμως έχουν δωθεί και μεγαλύτερες, χωρίς επέμβαση της αστυνομίας. Εδώ όμως, με ελάχιστες ως προς το μέσο ώρο αφορμές (κάποιες πέτρες εναντίων "αστακών" αστυνομικών) ή εντελώς αβάσιμες (επεισόδια, αλλά δύο και τρεις ώρες πριν), αποφασίστηκε από την αστυνομία (και με αμφίβολη την παρουσία εισαγγελέα) η "εφαρμογή του νόμου". Αποτελέσματα; Επίσης προβληματικά. Συλλήψεις τυχαίων ατόμων, κανένας περιορισμός του προβλήματος.

Δε θέλω να επιβάλλω την κρίση μου σε κάποιον, ούτε να αναδείξω την απόλυτη αλήθεια. Θέλω ωστόσο να παρουσιάσω μια διαφορετική οπτική γωνία για το πρόβλημα, που σίγουρα δεν τυγχάνει ιδιαίτερης προβολής από τα μέσα, παρότι πλήθος ανθρώπων σκέφτεται με αυτό τον τρόπο.

Ώστε, όλοι όσοι λένε "άσυλο - κατάργηση - κουκουλοφόροι - επεισόδια" να μπουν στη διαδικασία να κάνουν βαθύτερους και πολυπλοκότερους συλλογισμούς:
Κατάργηση, με ποιο όφελος;
Κατάργηση, από ποιους;
Κουκολοφόροι, τι πρόβλημα αποτελούν, και πως/αν θα λυθεί.
Επεισόδια, γιατί συμβαίνουν, ποιοι τα προκαλούν, είναι τόσο σημαντικά, γιατί πνίγουν αιτήματα, ειδήσεις και γεγονότα;

Το εύκολο, όταν αντιμετωπίζουμε ένα πρόβλημα, είναι να πιαστούμε από ένα μέρος του, και να ρίξουμε όλη την ευθύνη εκεί. Το δύσκολο είναι να εκτιμήσουμε το ρεαλιστικό όφελος, να μπούμε βαθειά στο πρόβλημα ώστε να λύσουμε την πραγματική αιτία, και εν τέλει, να ξέρουμε τι είναι αυτό που θέλουμε, και όχι μόνο τι από αυτό που δε θέλουμε αλλά υπάρχει, τυχαίνει να μας ενοχλεί. Νομίζω ότι στον παραπάνω συλλογισμό δεν υπάρχει μεγάλο περιθώριο διαφωνιών. Κανείς δε θέλει επιφανειακή λύση των προβλημάτων. Κι αν τη θέλει, ανοίγει μια άλλη συζήτηση. Όπως και να'χει όμως, δίκιο δεν του δίνει.

Σχόλια ευπρόσδεκτα και σίγουρα επιθυμητά.
R