Κυριακή 4 Οκτωβρίου 2009

Ο μύθος του Λευκού

Καλημέρα,

4 Οκτωβρίου σήμερα, ημέρα εθνικών εκλογών. Για κάποιους αλλάζουν πολλά, για άλλους λίγα, για άλλους τίποτα.

Είναι αλήθεια ότι οι εκλογικές αναμετρήσεις σε ένα τέτοιο μη αναλογικό - αντιπροσωπευτικό σύστημα συνήθως δεν αλλάζουν ριζικά τα πράγματα. Οι αλλαγές στην πράξη, στη φιλοσοφία είναι συνήθως ελάχιστες.

Όπως και να'χει, ο κυριότερος λόγος που γράφω σήμερα είναι μία ακόμη προσπάθεια να καταρριφθεί ο αστικός (εκ της αστικής δημοκρατίας; :) μύθος του λευκού.


Ο μύθος του Λευκού


Πόσες φορές έχετε ακούσει ότι "το λευκό πάει στο πρώτο κόμμα"; Γι' αυτό και "εγώ δεν ψηφίζω λευκό, να στηρίζω το πρώτο κόμμα". Αυτό είναι μύθος, είναι ψέμα, είναι εν τέλει κάτι χαζό, αν το συνειδητοποιήσει κάποιος. Δεν ισχύει κάτι τέτοιο, μπορείτε να ρωτήσετε οποιοδήποτε δικαστικό αντιπρόσωπο να σας το επιβεβαιώσει.

Λευκό σημαίνει: Δε θέλω κανέναν από εσάς, δε με καλύπτει το σύστημα αυτό, δεν πρόκειται να στηρίξω με τη συμμετοχή μου κανένα κόμμα που συμβάλει στη διατήρηση αυτής της κατάστασης.

Αντίθετα, άκυρο σημαίνει πολύ απλά... δεν ξέρω να ψηφίσω. Κάνω λάθος, είμαι χαζός, είμαι κάφρος, κάτι μεταξύ. Το άκυρο πάντως είναι όπως το λέει και η λέξη... άκυρο. Σα να μην υπάρχει.

Η αποχή, που υποτίθεται "δίνει το μήνυμα", είναι ξεκάθαρα "αφήνω άλλους να αποφασίσουν για μένα". Κάποιοι τη θεωρούν "επαναστατική πράξη". Κατ' αρχάς για να είναι κάτι επαναστατική πράξη προϋποθέτει... πράξη! Και όχι απραξία. Το δεύτερο και κυριότερο επιχείρημα είναι ότι επί της ουσίας κανείς δεν προβληματίζεται με τα ποσοστά της αποχής. Κανένα κόμμα δεν έχει πρόβλημα με την αποχή, ό,τι κι αν δείχνει να λέει, εκτός αν πρόκειται για εν δυνάμει ψηφοφόρους του. Αλλά είτε ψηφίσουν όλοι, είτε το 70%, είτε το 40%, θα βγουν 300 βουλευτές και τα ποσοστά των κομμάτων αθροιστικά θα δίνουν 100%. Θυμάστε να λέμε για ψήφους των κομμάτων, ή μήπως μένουμε πάντα (και μόνο!) στο ποσοστό; Το ποσοστό όμως, συνειδητοποιήστε το, δεν αλλάζει, όση κι αν είναι η αποχή. Τουτέστιν, πας δεν πας, αυτοί... θα βγουν με την ίδια δύναμη.

Επιπροσθέτως, η "συνειδητοποιημένη" αποχή, σε αντίθεση με την "αδιάφορη", δεν κάνει καμία διαφορά. Το αντίθετο μάλιστα. Τα κόμματα που "δεν πας", όσο απέχεις από την εκλογική διαδικασία, είναι χαρούμενα και ήσυχα. Θα ανησυχούσαν πολύ περισσότερο αν ψήφιζες έστω κάποιο μικρό (εξωκοινοβουλευτικό) κόμμα, γιατί θα μείωνες με αυτό τον τρόπο το ποσοστό τους. Εξωκοινοβουλευτικά κόμματα υπάρχουν πολλά. Κάποιο ενδεχομένως να σε καλύπτει.

Και κάτι τελευταίο, περί αποχής. Έχουμε δει εκλογικές αναμετρήσεις με μεγάλη αποχή. Έχουμε δει χώρες με εκλογικές διαδικασίες με τεράστια αποχή. Άλλαξε τίποτα; Άλλαξαν οι βουλευτές; Άλλαξε το σύστημα;

Αντίθετα, εκλογικές αναμετρήσεις με 30% λευκό δεν έχουμε δει. Εκεί θα ήταν το ξεκάθαρο μήνυμα "κύριοι, δε μου κάνετε". Εκεί θα άρχιζε να τρίζει το σύστημα. Κι εν πάσει περιπτώσει, αξίζει να το δοκιμάσει κάποιος, αντί απλά να ...απέχει. Και να επαναστατεί, μην κάνοντας τίποτα.


Δεν προσπαθώ να προτρέψω κάποιον να ψηφίσει κάτι συγκεκριμένο, ούτε είμαι υπέρμαχος του λευκού. Είμαι κατά της αποχής, ό,τι κι αν είναι από πίσω (αναρχική ιδεολογία, έλλειψη και της ελάχιστης πίστης στο αντιπροσωπευτικό σύστημα ή τους συγκεκριμένους πολιτικούς, αδιαφορία). Όμως, και η συμμετοχή έχει την ευθύνη της, αυτό οφείλω να γράψω για να είναι ολοκληρωμένο το κείμενο. Ψηφίζοντας ένα κομμα, είσαι συνυπεύθυνος για την πολιτική του και τις πράξεις του. Κι αν αυτό είναι κυβέρνηση, είναι πιο έντονο το φαινόμενο. Τουτέστιν, το παράδοξο ερώτημα "που είναι το κράτος" σε κάθε αναποδιά, όταν κάποιος το ψηφίζει κατά κανόνα (δηλαδή κινείται μεταξύ των δύο κομμάτων εξουσίας, ποσοστό 70% με 80% του ενεργού εκλογικού σώματος) δείχνει μεγάλο πρόβλημα συνείδησης.

Αναφέρω και το ακραίο παράδειγμα, της αποστολής στρατιωτικής δύναμης σε ξένη χώρα. Εφόσον ζεις σε μια δημοκρατική χώρα, με δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση, την οποία στήριξες με την ψήφο σου, δε μπορείς να επικαλεστείς "αθωότητα" όταν ο καμικάζι της χώρας που τελεί υπό κατοχή έρθει και ανατιναχτεί δίπλα σου. Κακά τα ψέματα, αθώοι πολίτες σε μια δημοκρατική χώρα είναι μόνο όσοι αντιμάχονται των στρατιωτικών αποστολών εκτός της χώρας. Γνωρίζω ότι σηκώνει πολύ συζήτηση το θέμα, αλλά δε θέλω να επικεντρωθώ σε αυτό, γιατί το νόημα της ανάρτησης είναι άλλο. Θέλω να τονίσω την ευθύνη της επιλογής, ειδικά κυβερνητικού κόμματος. Κι εκτός του ακραίου παραδείγματος, σε όλες τις επιλογές που θα κάνει ως κυβέρνηση. Ώστε να μην αναφωνείς αργότερα "που είναι το κράτος", ενώ ο αφελής (στην καλύτερη περίπτωση) το επικροτείς να λειτουργεί με αυτό τον τρόπο.

Για το τέλος, κρατάω μια ερμηνεία που εικάζω ότι βρίσκεται πίσω από το μύθο του λευκού. Τα ποσοστά των κομμάτων βγαίνουν επί των εγκύρων ψηφοδελτίων. Συνεπώς, αν ψηφίσεις λευκό αντί για οτιδήποτε άλλο, βγάζεις τον εαυτό σου έξω από τα έγκυρα ψηφοδέλτια που συμβάλουν στα ποσοστά (καθώς το λευκό δε βγάζει... βουλευτή). Με αυτό τον τρόπο, τα ποσοστά των κομμάτων πλαταίνουν, γιατί από τους 10 που ψήφισαν, μετράνε μόνο οι 8 (που δεν ψήφισαν λευκό). Το μεγαλύτερο ποσοστό, όπως είναι προφανές, πλαταίνει περισσότερο. Και με αυτή τη λογική, ναι, το πρώτο κόμμα έχει ένα όφελος. ΟΜΩΣ: Το ίδιο συμβαίνει και με το να μην πας να ψηφίσεις, ή με το να ρίξεις άκυρο. Είτε ψηφίσουν 10 και οι 2 ρίξουν λευκό, είτε μόνο 8 και κανείς δε ρίξει λευκό, είτε 12 και οι 4 ρίξουν άκυρο, το αποτέλεσμα στα ποσοστά των κομμάτων είναι το ίδιο. Συνεπώς το "ψηφίζω άκυρο αντί για λευκό γιατί θα πάει στο πρώτο κόμμα" ή "δεν πάω να ψηφίσω, γιατί θα ψήφιζα λευκό και θα στήριζα τον πρώτο" είναι εντελώς λάθος. Το γιατί αξίζει το λευκό έναντι της αποχής, το ανέλυσα (αρκετά, ελπίζω) παραπάνω.

Ολοληρώνοντας την εικασία μου, υποψιάζομαι ότι ο μύθος του λευκού καλλιεργείται έντονα και δεν υπάρχει τυχαία, με σκοπό να αποτρέπονται οι ψηφοφόροι από το λευκό. Διότι πολύ απλά, το σύστημα (κόμματα, εξουσία, ΜΜΕ) θα δυσκολευτεί να διαχειριστεί ένα μεγάλο ποσοστό λευκών, αντίθετα με το μεγάλο ποσοστό της αποχής, που δείχνει να διαχειρίζεται μια χαρά.

Τα σχόλια σε ένα τέτοιο θέμα είναι κάτι παραπάνω από ευπρόσδεκτα.
R